Ψηφίδες της βιογραφίας του Κ. Π. Καβάφη

Όπως έχει συχνά υπογραμμιστεί από μελετητές του είδους της βιογραφίας, η ίδια η βιογραφική μέθοδος αλλά και τα βιογραφικά έργα συχνά εξαρτώνται από τη φύση και την ποσότητα των τεκμηρίων που εντοπίζονται για τα υπό διερεύνηση υποκείμενα. Ο μεγάλος όγκος τεκμηρίων προσφέρει πλούσιο πληροφοριακό υλικό στον βιογράφο, αλλά συνεπάγεται ταυτόχρονα την αναγκαιότητα της επιλογής και της σύγκρισης των ευρημάτων.1 Στα ευρήματα αυτά μπορεί να συγκαταλέγονται επιστολές, ημερολόγια και αναφορές άλλων προσώπων.


Στην περίπτωση του Κ. Π. Καβάφη, ο ιδιωτικός και οικογενειακός βίος του ποιητή σκιαγραφείται μέσα από πληθώρα τεκμηρίων, τα οποία ταξινομούνται στο «Προσωπικό αρχείο» του ή βρίσκονται διάσπαρτα σε άλλες ενότητες του αρχείου Καβάφη και του συγγενούς του, αρχείου Αλέκου και Ρίκας Σεγκοπούλου.


«Ένας πρώτος ορισμός του προσωπικού αρχείου θα μπορούσε να είναι ο εξής: μια κειμενική, υλική και θεωρητική κατασκευή που σηματοδοτεί τα όρια μεταξύ μυστικών και αποκάλυψης, όπως επίσης μεταξύ ιδιωτικής ζωής, κρατικής εξουσίας και εθνικών φαντασιακών. Το προσωπικό αρχείο μπορεί να έχει συγκροτηθεί για να σταθεί πλάι σε κρατικά αρχεία ή ακόμη και να τα συναγωνιστεί, αλλά μπορεί να είναι επίσης ένας χώρος απόκρυψης, στον οποίο αποθηκεύονται και διατηρούνται ανατρεπτικές αναμνήσεις για πιθανή μελλοντική δημοσιοποίηση. Μπορεί να αναφέρεται στο σπίτι και στα περιεχόμενά του, τα οποία μέσω υπολογισμού ή συγκυριών ενδεχομένως να πάρουν το status της ιστορικής απόδειξης. Η λέξη “προσωπικό” υπογραμμίζει τον έλεγχο και τη διαχείριση των αρχείων από άτομα, οικογένειες και ομάδες και τον τρόπο με τον οποίο υφαίνουν τις ταυτότητες και τις ιστορίες τους με αυτά.»2


Τι μπορούμε, λοιπόν, να ψηλαφήσουμε ανάμεσα στα «προσωπικά» τεκμήρια του ποιητή; Νομικά έγγραφα, λογαριασμοί, προσωπικές και οικογενειακές φωτογραφίες, αλλά και η εκτενής προσωπική και οικογενειακή αλληλογραφία του Καβάφη δίνουν στοιχεία για την οικογένειά του, την παιδική του ηλικία, τις συνήθειες και την καθημερινότητά του, καθώς και για το περιβάλλον μέσα στο οποίο ο ίδιος έδρασε και δημιούργησε. Παρακάτω, θα επικεντρωθούμε κυρίως σε τεκμήρια από την παιδική και νεανική ηλικία του Κ. Π. Καβάφη, επιχειρώντας να ανασυστήσουμε ορισμένα από τα κεφάλαια του καβαφικού βίου, σε άμεση συνάρτηση με τα αρχειακά κατάλοιπα του ποιητή.


ΠΡΟΒΟΛΗ ΕΙΚΟΝΑΣ




1 Βλ. W. St Clair, “The Biographer as Archaeologist” στο: P. France, W. St Clair (eds.), Mapping Lives: The Uses of Biography, Oxford-New York 22010, p. 219.

2 P. Papailias, Genres of Recollection: Archival Poetics and Modern Greece, Palgrave MacMillan, New York 2005, p. 3.



Τελευταία τροποποίηση: Friday, 20 October 2023, 1:43 PM