Η αλληλογραφία του Καβάφη με μέλη της οικογένειάς του είναι αρκετά τακτική και καλύπτει διάφορα στάδια του βίου του. Πρόκειται βέβαια για μια αναγκαία επικοινωνιακή δραστηριότητα, αφού πολλά μέλη της οικογένειας βρίσκονται κατά καιρούς μακριά και αδυνατούν να επικοινωνήσουν διά ζώσης. Μέσα από τις επιστολές, οι συγγενείς ενημερώνονται για την υγεία των άλλων, τα γεγονότα της καθημερινότητας και τις εξελίξεις στη ζωή τους.¹ Με τον τρόπο αυτό, η επιστολογραφία αποκαλύπτει συχνά ενδιαφέροντα μικροεπεισόδια του οικογενειακού βίου.

Το 1889, ο αδελφός του Κ. Π. Καβάφη, Αριστείδης, φαίνεται πως περνά μια κρίση στον γάμο του με τη Μαρία Βούρου και αποφασίζει προς στιγμή να την εγκαταλείψει. Η οικογενειακή αυτή κρίση πλήττει φυσικά και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας Καβάφη, που προσπαθούν να συνετίσουν τον Αριστείδη. Στο σχέδιο επιστολής με κωδικό τεκμηρίου GR-OF CA CA-SF02-S01-SS02-F19-0015 (460), https://cavafy.onassis.org/el/object/38gf-b7mh-6z8a/ , που μπορεί με σχετική ασφάλεια να χρονολογηθεί στο 1889, ο ποιητής απευθύνεται στον Αριστείδη, μνημονεύοντας τις αρνητικές συνέπειες της φυγής του για την οικογένεια και τις νομικές επιπτώσεις που μπορεί να έχει η εγκατάλειψη της συζύγου του. Παρομοίως, στο σχέδιο επιστολής του τεκμηρίου GR-OF CA CA-SF02-S01-SS02-F19-0002 (446), https://cavafy.onassis.org/el/object/t9m2-4cdn-a376/, του ίδιου έτους, ο Καβάφης γράφει για το ζήτημα της απουσίας του Αριστείδη στον αδελφό του, Γεώργιο. Η επιστολή φέρει ημερομηνία 23/09/1889.

Η αλληλογραφία του ποιητή με τη μητέρα του και τις θείες του περιέχει συνήθως κοινωνικά και οικογενειακά νέα, ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζουν οι ειδήσεις θανάτου συγγενών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το γράμμα της Χαρίκλειας Καβάφη, στις 21/05/1897, ενώ ο Κ. Π. Καβάφης βρίσκεται με τον αδελφό του, Τζων, στη Γαλλία. Μεταξύ άλλων, η επιστολή αναφέρεται στον θάνατο της αδελφής της Χαρίκλειας, Σεβαστής (Φωτιάδη) Verhaeghe de Naeyer, η οποία είχε πεθάνει έναν χρόνο πριν. Στην επιστολή, που είναι γραμμένη σε χαρτί με πλαίσιο πένθους, η Χαρίκλεια αναφέρει πως έλαβε πακέτο με τα είδη ένδυσης της νεκρής της αδελφής. Μπορείτε να δείτε την επιστολή στο τεκμήριο GR-OF CA CA-SF02-S01-SS02-F20-SF003-0012 (1112), https://cavafy.onassis.org/el/object/john-74/.

Το ενδιαφέρον, ωστόσο, που παρουσιάζουν οι οικογενειακές επιστολές, δεν περιορίζεται στις βιογραφικές πληροφορίες που περιέχουν. Ενίοτε, υπάρχουν αναφορές και στο έργο του ποιητή, ενώ πολύ συχνά ανασυστήνουν και τον πολιτισμικό του ορίζοντα. Σε σχέδιο επιστολής του προς τον αδελφό του, Τζων, ο ποιητής αναφέρεται σε δημοσίευση τριών ποιημάτων του σε ημερολόγιο της Αλεξάνδρειας. Παρότι το τεκμήριο GR-OF CA CA-SF02-S01-SS02-F19-0021 (942), https://cavafy.onassis.org/el/object/john-68/, δεν έχει χρονολογία, μπορεί να χρονολογηθεί στα 1898 ή 1899, με βάση την αναφορά σε δημοσίευση ποιημάτων στο Αιγυπτιακόν Ημερολόγιον 1899 Δρακοπούλου (έκδ. 1898).

Αντίστοιχα, στην αλληλογραφία με την εξαδέλφη του, Μαρίκα Τσαλίκη, ο Καβάφης συχνά αναφέρεται σε λογοτεχνικά έργα και πνευματικά φαινόμενα, όπως ο δημοτικισμός. Στο τεκμήριο GR-OF CA CA-SF02-S01-SS02-F19-0027 (505), https://cavafy.onassis.org/el/object/bdtb-nh2g-pf8r/, που αποτελεί σχέδιο επιστολής προς τη Μαρίκα Τσαλίκη και χρονολογείται περίπου στο έτος 1904, ο Καβάφης αναφέρεται στο ποίημά του, «Φωνές», αλλά και στην παράσταση Ορέστεια του Βασιλικού Θεάτρου. Συγκεκριμένα, στη Λήψη 1, ο Καβάφης αναφέρεται σε παλιά εκδοχή του ποιήματος με τα αρχικά «Φ. Γ.» [«Φωναί γλυκείαι»] και ζητά από τη Μ. Τσαλίκη να καταστρέψει αυτή την παλιά εκδοχή, αφού της στέλνει τη νέα του μορφή. Σε άλλο σχέδιο επιστολής προς τη Μαρίκα Τσαλίκη, κατά το έτος 1906, ο Καβάφης αναφέρεται στο γλωσσικό ζήτημα, και συγκεκριμένα στο έργο του Φώτη Φωτιάδη Το γλωσσικόν ζήτημα κ΄ η εκπαιδευτική μας αναγέννησις (Λήψη 2). Μπορείτε να δείτε το τεκμήριο GR-OF CA CA-SF02-S01-SS02-F19-0028 (474), εδώ: https://cavafy.onassis.org/el/object/2rng-bd4x-zcrd/.