Επιστολές φίλων του Κ. Π. Καβάφη προς τον ποιητή

Στην Κωνσταντινούπολη, ο Καβάφης διατηρεί τακτική αλληλογραφία με τρεις στενούς του φίλους: τον Μικέ Ράλλη, τον Στέφανο Σκυλίτση και τον Τζων Ροδοκανάκη. Οι τρεις φίλοι καταγράφουν νέα από την καθημερινότητα στην Αλεξάνδρεια και μεταφέρουν στον ποιητή λεπτομέρειες για την κοινωνική και προσωπική τους ζωή. Όπως σημειώνει η Diana Haas, οι επιστολές αυτές προσφέρουν άφθονο υλικό κοινωνικού και πολιτικού σχολιασμού για τον ερευνητή της ελληνικής παροικίας, εφόσον αναφέρονται σε συγκεκριμένα ονόματα και πολιτισμικά γεγονότα.1
Η παλαιότερη από τις επιστολές αυτές γράφτηκε από τον Τζων Ροδοκανάκη στην Αγγλία, στις 5 Ιουνίου 1882, λίγο προτού η οικογένεια Καβάφη αφήσει την Αλεξάνδρεια για να μεταβεί στην Κωνσταντινούπολη (τεκμήριο GR-OF CA CA-SF02-S01-SS01-F18-SF002-0001 [1730],  https://cavafy.onassis.org/el/object/john-84/). Ο συντάκτης της επιστολής σημειώνει, σχολιάζοντας την πολιτική κατάσταση στην Αίγυπτο και πειράζοντας παράλληλα τον καλό του φίλο (Λήψη 1): «Βλέπω στις εφημερίδες ότι όλοι οι Ευρωπαίοι τρέχουν να φύγουν από την Αίγυπτο, και αδύνατο να μη γελάσω με την καρδιά μου όταν σε φαντάζομαι εσένα και το Μικέ να τρέχετε με μια ομπρέλα στο ένα χέρι και μια τσάντα στο άλλο […]». 2


Η αλληλογραφία του Καβάφη με τους Μικέ Ράλλη, Στέφανο Σκυλίτση και Τζων Ροδοκανάκη αντανακλά τόσο το ταραγμένο κλίμα της εποχής όσο και τις πνευματικές αναζητήσεις των τεσσάρων νέων. Σε επιστολή του, της 1ης Ιανουαρίου 1884, στο τεκμήριο GR-OF CA CA-SF02-S01-SS01-F18-SF002-0025 (1673), https://cavafy.onassis.org/el/object/ycr4-7ehh-k8cm/, ο Ράλλης αναφέρεται μεν στον βομβαρδισμό της Αλεξάνδρειας, αλλά ταυτόχρονα μνημονεύει συγγραφείς που έχουν συζητηθεί στη μεταξύ τους αλληλογραφία. Ανάμεσα στους αναφερόμενους συγγραφείς, διακρίνονται τα ονόματα των Ροβεσπιέρου (Robespierre) και Alfred Tennyson, για τους οποίους έχει γίνει λόγος σε προηγούμενη επιστολή του Καβάφη. Μάλιστα, φαίνεται πως ο Καβάφης έχει ζητήσει από τον Μικέ Ράλλη να βρει συγκεκριμένα αποσπάσματα σε βιβλία και ο φίλος του εμφανίζεται πρόθυμος να τον βοηθήσει (Λήψη 1, 3η και 8η γραμμή στο κυρίως κείμενο της επιστολής).


Στην επιστολή του Τζων Ροδοκανάκη με ημερομηνία 30/07/1884, GR-OF CA CA-SF02-S01-SS01-F18-SF002-0046 (1732), https://cavafy.onassis.org/el/object/john-86/, και ενώ σχολιάζεται η κατάσταση στην Αλεξάνδρεια, μαθαίνουμε ότι ένα σημαντικό τμήμα των χειρογράφων του Καβάφη καταστράφηκε εξαιτίας των ταραχών στην Αίγυπτο (βλ. Λήψη 2, αριστερή σελίδα, τελευταίες 5 γραμμές).




1 D. Haas, “Biographical, autobiographical and epistolary material from the archives of C. P. Cavafy: A report on recent research”, Μολυβδο-κονδυλο-πελεκητής, 5 (1995-1996), 48 [39-49].

2 Το πρωτότυπο στα αγγλικά. Για τη μετάφραση του παραθέματος, βλ. Liddell, ό.π., σ. 35.


Τελευταία τροποποίηση: Friday, 20 October 2023, 1:49 PM