Η Ρίκα Σεγκοπούλου ως βιογράφος της οικογένειας Καβάφη

Εκτός όμως από την περιγραφή του ανθρώπου Καβάφη, η Ρίκα Σεγκοπούλου καταπιάστηκε και με την ιστορία της οικογένειας Καβάφη. Στο τεκμήριο «Σημειώσεις της Ρίκας Σεγκοπούλου», GR-OF CA SING-S01-F01-0012 (1628), https://cavafy.onassis.org/el/object/u-413/, το οποίο παραμένει αχρονολόγητο, η Σεγκοπούλου ασχολείται με την ιστορία της οικογένειας του Καβάφη, τόσο από την πλευρά του πατέρα όσο και από αυτήν της μητέρας του. Οι πληροφορίες της προέρχονται από σημειώσεις του ποιητή, αλλά και από στοιχεία που συνέλεξε η ίδια.

Σημειώσεις για την οικογένεια του ποιητή περιέχει και το τεκμήριο GR-OF CA SING-S01-F01-0013 (1629), https://cavafy.onassis.org/el/object/u-414/, στο οποίο επίσης γίνονται αναφορές σε συνήθειες και ασχολίες του ίδιου του ποιητή. Εντοπίζονται κάποιες ανακρίβειες, όπως η χρονολογία γέννησης του ποιητή (1865 αντί για 1863). Συχνά, οι παρατιθέμενες πληροφορίες έχουν ανεκδοτολογικό χαρακτήρα και αποτυπώνουν περιστατικά της καθημερινότητας, όπως για παράδειγμα:

«Στα νειάτα του έπαιζε τέννις.» (Λήψη 3, πρώτη γραμμή)

(Λήψη 7):

«Ο ποιητής αγαπούσε τις γάτες. Στα 1908 γράφει στον αδερφό του John για τον θάνατο της γάτας του με μεγάλη λύπη. Την είχε 10 χρόνια.»

«Ο ποιητής έκανε συχνά ταξείδια αναψυχής στο Κάιρο.»

Παρόμοιου τύπου πληροφορίες για τον Καβάφη και την οικογένειά του διασώζει και το τεκμήριο GR-OF CA SING-S01-F01-0014 (1630), https://cavafy.onassis.org/el/object/u-415/, που είναι επίσης αχρονολόγητο. Ορισμένες από τις πληροφορίες που καταγράφονται, προέρχονται από την οικογενειακή αλληλογραφία και άλλα κατάλοιπα του ποιητή. Το γεγονός ότι η Σεγκοπούλου χρησιμοποιεί ένα πλήθος τεκμηρίων για να γράψει για τον βίο του Καβάφη διασφαλίζει με κάποιον τρόπο την εγκυρότητα των πληροφοριών, καθώς η ίδια δείχνει να διασταυρώνει πολλαπλές πηγές. Εντούτοις, οι πληροφορίες αυτές είναι συχνά διαμεσολαβημένες και, ενδεχομένως, χρωματίζονται ή και παραποιούνται από τρίτους.

Πληροφορίες για τη διαμεσολάβηση δίνει και η ίδια σε μεταγενέστερο κείμενό της, επισημαίνοντας πως ο ίδιος ο Καβάφης σταχυολογούσε προσεκτικά τα τεκμήρια του οικογενειακού του βίου, αποκρύπτοντας ενδεχομένως κείμενα πολύ προσωπικού χαρακτήρα:

«Ο Καβάφης, όπως είπαμε, ήταν εξαιρετικά φειδωλός ως προς τα οικογενειακά του ιδιαίτερα· δεν εμπιστευόταν ποτέ σε κανένα γεγονότα που θα μπορούσαν να σταθούν αποκαλυπτικά ωρισμένων ανεξιχνίαστων πτυχών του βίου του, και ιδίως του νεανικού. Ακόμη και από το οικογενειακό του αρχείο είχαν έντεχνα αφαιρεθή όσα επιθυμούσεν ο ποιητής να μείνουν για πάντα άγνωστα στους μετά θάνατον βιογράφους του.»1

Η μαρτυρία της Σεγκοπούλου εδώ λειτουργεί σε δύο επίπεδα: αφενός δίνει στοιχεία για τη βιογραφία του ποιητή, αλλά ταυτόχρονα υπογραμμίζει τη μέριμνα του Καβάφη για τη δημιουργία μιας ορισμένης εντύπωσης στον μελλοντικό βιογράφο του, και κατ’ επέκταση στο κοινό του.




1 Ρ. Σεγκοπούλου, ό. π., σ. 4.