Σημειώσεις λογοτεχνικού χαρακτήρα

Εκτός από τις σημειώσεις γλωσσικού χαρακτήρα, ο Καβάφης παρουσιάζεται να καταγράφει συστηματικά τις σκέψεις του για διάφορα λογοτεχνικά έργα, να αντιγράφει παραθέματα και να παραπέμπει σε συγκεκριμένες εκδόσεις. Στο αρχείο εντοπίζουμε σημειώσεις στις οποίες o Καβάφης αντιγράφει παραθέματα από έργα του Μαλακάση, του Conan Doyle, του Dickens, του Baudelaire και πολλών άλλων συγγραφέων. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι το τεκμήριο με τίτλο «Σημειώσεις του Καβάφη», GR-OF CA CA-SF01-S03-F07-0031 (1765), https://cavafy.onassis.org/el/object/u-429/. Οι σημειώσεις, που εκτείνονται στις δύο όψεις δύο φύλλων, είναι ένθετες σε τετρασέλιδο φάκελο από χαρτόνι, με τον τίτλο «Συμπτώσεις Ομοιοτήτων εν Φιλολογικοίς Έργοις», γραμμένο από τον Καβάφη στην πρώτη σελίδα.


Ας δούμε το τεκμήριο αυτό λίγο πιο προσεκτικά, επιλέγοντας ενδεικτικά τη δεύτερη σελίδα των σημειώσεων.


Στην αρχή της σελίδας (Λήψη 2), διακρίνονται οι παρακάτω στίχοι: «είναι δυο μάτια γαλανά, οπού διψούν για δάκρυ· είναι καρδιά χωρίς παλμούς είν’ άρρωστη ελπίδα». Πρόκειται για στίχους από το ποίημα «Το σήμαντρον» του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη. Διαβάστε ολόκληρο το ποίημα εδώ: https://bit.ly/3vjeU81.

Ακριβώς παρακάτω, ο ποιητής σημειώνει “Resemble much a passage in Victor Hugo”. Στις επόμενες σημειώσεις της ίδιας σελίδας παρατηρούμε, ανάμεσα σε άλλα, αναφορές σε ονόματα συγγραφέων: Daudet, Dickens, Shelley  αλλά και Βαλαωρίτης. Εδώ φαίνεται ότι ο Καβάφης ακολουθεί πιστά τον τίτλο που διαβάζουμε στο εξώφυλλο του φακέλου ο οποίος περικλείει το τεκμήριο: εντοπίζει «Συμπτώσεις Ομοιοτήτων εν Φιλολογικοίς Έργοις». Ο Καβάφης, επομένως, κρατά σημειώσεις ως κριτικός αναγνώστης, για να τις αξιοποιήσει έπειτα δημιουργικά στο προσωπικό του έργο.

Στο αχρονολόγητο τεκμήριο GR-OF CA CA-SF01-S03-F07-0019 (904), https://cavafy.onassis.org/el/object/9z9n-3rmq-xr3s/, με τίτλο «Φάουστ», ο Καβάφης καταγράφει τις σκέψεις του για το έργο του Goethe. Στην τελευταία γραμμή της Λήψης 2 σημειώνεται παραπομπή σε έργο του Alfred de Musset.