Αρχεία λογοτεχνικού ενδιαφέροντος
Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, άλλο πλήρως ψηφιοποιημένο λογοτεχνικό αρχείο Έλληνα συγγραφέα δεν υπάρχει. Ωστόσο, εντοπίζονται αναλυτικοί κατάλογοι λογοτεχνικών αρχείων Ελλήνων συγγραφέων σε φορείς όπως η Γεννάδειος Βιβλιοθήκη, το Ελληνικό Λογοτεχνικό
και Ιστορικό Αρχείο (ΕΛΙΑ) και τα Ιστορικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη. Μάλιστα, αρκετοί από τους παραπάνω φορείς έχουν ψηφιοποιήσει τμήματα των συλλογών τους, τα οποία είναι πλέον προσβάσιμα στους ενδιαφερόμενους χρήστες.
Η Γεννάδειος Βιβλιοθήκη περιέχει πολλά αρχεία των λογοτεχνών της λεγόμενης «Γενιάς του ’30». «Η αρχή έγινε με τον Γιώργο Σεφέρη: το 1971, ο ποιητής και κάτοχος του βραβείου Νόμπελ Λογοτεχνίας όρισε στη διαθήκη του ότι θα επιθυμούσε όλα τα έγγραφά του να περιέλθουν στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη της Αμερικανικής Σχολής Κλασσικών Σπουδών […] Λίγο μετά, το 1976, ο Οδυσσέας Ελύτης θα δώριζε στην ίδια βιβλιοθήκη μεγάλο τμήμα από το προσωπικό του αρχείο. Ακολούθησαν οι δωρεές των αρχείων του Στρατή Μυριβήλη το 1999, του Άγγελου Τερζάκη το 2001, του Κωνσταντίνου Τσάτσου το 2008, του Ηλία Βενέζη το 2010, ενώ πολύ πρόσφατα ο κύκλος που άνοιξε το 1971 συμπληρώθηκε με την απόκτηση του αρχείου του Γιώργου Θεοτοκά, το 2016.»1 Πιο συγκεκριμένα, στην ιστοσελίδα της Γενναδείου Βιβλιοθήκης, ο χρήστης μπορεί να εξετάσει τον αναλυτικό κατάλογο του αρχείου Σεφέρη (https://www.ascsa.edu.gr/index.php/archives/george-seferis-content-list) και τον αναλυτικό κατάλογο του αρχείου του Δημήτρη Καπετανάκη (https://www.ascsa.edu.gr/index.php/archives/demetrios-capetanakis-finding-aid).
Ανάμεσα στο ψηφιοποιημένο υλικό, μπορεί κανείς να εντοπίσει επιστολή του Δημήτρη Καπετανάκη προς τον John Lehman, αλλά και χειρόγραφο κείμενο διάλεξης του Καπετανάκη για τον Proust .
Παράλληλα, στο ΕΛΙΑ, ανάμεσα σε πολλά ιστορικά αρχεία,2 μπορεί κανείς να εντοπίσει αναλυτικούς καταλόγους των αρχείων ορισμένων σημαντικών λογοτεχνών και διανοουμένων του 19ου και του 20ού αιώνα, τους οποίους μπορεί να κατεβάσει σε μορφή pdf. Μερικά παραδείγματα είναι οι κατάλογοι των αρχείων του Τέλλου Άγρα (https://bit.ly/3l0U5v5), του Άρη Αλεξάνδρου (https://bit.ly/2ZkoUmQ) και της Έλλης Αλεξίου (https://bit.ly/3oQ5cbm).3 Όπως μας πληροφορεί η Κωνσταντίνα Σταματογιαννάκη, «τα αρχεία στο ΕΛΙΑ ξεπερνούν σήμερα τα 1.400, ενώ η συλλογή της βιβλιοθήκης υπερβαίνει τους 100.000 τίτλους». 4 Για τις ψηφιοποιημένες συλλογές του ΕΛΙΑ, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τον ακόλουθο υπερσύνδεσμο: http://www.elia.org.gr/digitized-collections/collections-tour/.
Τα Ιστορικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη φιλοξενούν ένα πλήθος αρχείων λογοτεχνών, όπως αυτά της Πηνελόπης Δέλτα, του Γρηγορίου Ξενόπουλου, του Γιάννη Ρίτσου, της Μάτσης Χατζηλαζάρου και πολλών άλλων. Ωστόσο, τα λογοτεχνικά αρχεία δεν αφορούν αυστηρά και μόνο τις αρχειακές συλλογές ενός λογοτέχνη. Όπως επισημαίνουν ο Τάσος Σακελλαρόπουλος και η Μαρία Δημητριάδου: «[Σ]τη σφαίρα των λογοτεχνικών αρχείων ανήκουν και όσα συγκροτήθηκαν από ανθρώπους οι οποίοι, χωρίς να είναι κατεξοχήν λογοτέχνες οι ίδιοι, κινήθηκαν ωστόσο σε ένα ευρύτερο λογοτεχνικό πλαίσιο. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν τα εξής αρχεία: του λογοτεχνικού περιοδικού Ευθύνη (1961-66 και 1972-2009) του Κώστα Τσιρόπουλου· του ιστορικού της λογοτεχνίας Αλέξανδρου Αργυρίου· το αρχείο που κατέθεσε η Αικατερίνη Μακρυνικόλα και το οποίο περιλαμβάνει τεκμήρια από τις εκδόσεις Κέδρος που συνδέονται με το λογοτεχνικό έργο του Γιάννη Ρίτσου· αλλά και το αρχείο του Νάνη Παναγιωτόπουλου, το οποίο περιλαμβάνει την αλληλογραφία του Αλεξανδρινού ευπατρίδη με τον Γιώργο Σεφέρη.»5 Μπορείτε να δείτε τα Ιστορικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη, που σχετίζονται με τη λογοτεχνία, εδώ: https://www.benaki.org/index.php?option=com_collections&view=collection&id=71&Itemid=511&lang=el.
1 Ν. Βογκέικωφ-Brogan, ό.π., σ. 420.
2 Για τον κατάλογο αρχείων του ΕΛΙΑ, βλ. http://www.elia.org.gr/archives-collections/archives/#catalogue.
3 Για μια χαρτογράφηση των ελληνικών λογοτεχνικών αρχείων, βλ. Minotos – Koulikourdi, ό.π.
4 Κ. Σταματογιαννάκη, «Ίχνη του Καβάφη στα αρχεία του ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ», στο αφιέρωμα Βέλτιστες πρακτικές οργάνωσης αρχειακών πηγών: Το παράδειγμα των λογοτεχνικών αρχείων, ό.π., 414.
5 Τ. Σακελλαρόπουλος, Μ. Δημητριάδου, «Λογοτεχνικά αρχεία στα Ιστορικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη», στο αφιέρωμα Βέλτιστες πρακτικές οργάνωσης αρχειακών πηγών: Το παράδειγμα των λογοτεχνικών αρχείων, ό.π., σ. 428.